Jongeren die ernstige brandwonden oplopen door vuurwerk, blijven na herstel vuurwerk afsteken. Dit blijkt uit een inventarisatie van het brandwondencentrum Beverwijk. “Voor de slachtoffers is de impact van de brandwond niet groot genoeg om te stoppen met vuurwerk. De aantrekkingskracht ervan is blijkbaar nog groter dan het gevaar. Om ongelukken te voorkomen, moeten we jongeren ervan overtuigen dat ze vuurwerk veilig moeten afsteken, wanneer ze dit doen,” legt Annebeth de Vries, kinder- en brandwondenchirurg in het Rode Kruis Ziekenhuis, uit.
De Vries vindt de resultaten opmerkelijk. “Dit type brandwonden is veelal klein, maar ernstig. Het gaat om diepe brandwonden. Bij sommige patiënten is er zelfs een operatie nodig om de brandwond goed te laten genezen. Dit kan enkele weken duren en tot levenslange littekens leiden. Je zou daarom verwachten dat deze jonge patiënten vuurwerk zouden vermijden. Verbazingwekkend dat het tegenovergestelde waar is.”
Nina van Balen, onderzoeker bij De Vries in het brandwondencentrum, bestudeerde de gegevens van meer dan 100 slachtoffers die in het brandwondencentrum zijn behandeld (2019-2024). Ze sprak met veel van hen. “Meer dan 90% van de slachtoffers is jongen en de meesten zijn tussen de 10-14 jaar oud. Veel kinderen liepen brandwonden op terwijl ze niet zelf vuurwerk afstaken. Uit de gesprekken kwam naar voren dat de oorzaak vaak verkeerd gebruik van het vuurwerk is. Bijvoorbeeld het stampen op vuurwerk, het vasthouden ervan tijdens het afsteken of oud vuurwerk opnieuw afsteken. Gewoon gedrag dat je hen kunt afleren als je uitlegt hoe je met vuurwerk om moet gaan.”
De slachtoffers geven volgens Van Balen wel aan dat ze na het ongeluk voorzichtiger zijn met vuurwerk. De Vries: “Daarom roep ik ouders op hen het afsteken te leren. Zo voorkom je ongelukken. Want blijkbaar werkt een brandwondenongeluk alleen niet afschrikwekkend genoeg. Goede uitleg aan de kinderen is daarom erg belangrijk.”
De Brandwonden Stichting richt zich met de drie brandwondencentra in Nederland via voorlichting op het veilig omgaan met vuurwerk. De Vries is één van de gezichten van de campagne. “Kinderen gebruiken momenteel vuurwerk uit categorie F1. Dit kunnen ze kopen vanaf 12 jaar, terwijl we door de jaren heen ook jongere slachtoffers zien. Veel ongelukken gebeuren bovendien omdat ze, zoals de slachtoffers het omschrijven, ‘knoeien’ met het vuurwerk. Ouders moeten daarom het gesprek aangaan met hun kinderen om goede regels op te stellen en de gevaren te bespreken.”
Uit ervaring kan Daniëlle de bevindingen bevestigen. Haar zoon Giovanni liep een brandwond op tijdens het spelen met vrienden door categorie 1 vuurwerk. “Eén van zijn vrienden gooide vuurwerk richting Giovanni. Dit ontplofte bij zijn enkel en hij had een operatie nodig om te herstellen. Ik zou bijna willen dat hij er iets psychisch aan over had gehouden, maar dezelfde week stond hij weer vuurwerk af te steken. Voor mij als moeder is dat onbegrijpelijk.”
