“De zorgvraag neemt toe en alle zorgverleners staan nu al onder druk. We moeten meer gebruikmaken van de digitale mogelijkheden die er zijn, maar ook veel krachtiger samenwerken tussen medisch en sociaal domein. Het Digitaal Gezondheidscentrum is een initiatief wat ons helpt om goede zorg te blijven leveren voor mensen met chronische ziekte(n).” aldus neuroloog Stijntje Bor.
Werken vanuit Positieve Gezondheid
Het Digitaal Gezondheidscentrum is een vorm van begeleiding om mensen met een chronische aandoening te ondersteunen. Neuroloog Stijntje Bor is als medisch specialist betrokken bij deze innovatie en legt uit hoe het werkt. “Het gedachtegoed van Positieve Gezondheid is uitgangspunt. Het gaat om begeleiding vanuit de motivatie en veerkracht van de patiënt, waar mogelijk op digitale wijze. De begeleiding betreft diverse domeinen, zowel lichamelijk, sociaal-emotioneel als mentaal gebied. Om die brede blik gestalte te geven, werken we binnen het Digitaal Gezondheidscentrum als regio samen. Het gaat een stap verder dan alleen de primaire zorgorganisaties en omvat ook het sociaal domein.”
“Mensen kunnen thuis bepaalde waarden invoeren in een app. Bij mijn patiënten is dat een hoofdpijndagboek. Die gegevens worden bekeken door een verpleegkundig ‘telecoach’, die is als verpleegkundige het eerste aanspreekpunt in het Digitaal Gezondheidscentrum. Als er metingen zijn die opvallen, krijgt de telecoach een seintje. De telecoach kijkt of we op korte termijn moeten bijsturen, of dat we nog even door moeten met het huidig beleid. Dit is thuismonitoring. Zo vertelt een patiënte: ‘’Hartfalen brengt heel veel onzekerheid met zich mee. Dit geeft zekerheid. Ik vind het heel prettig, zeker in het begin. Als je wordt losgelaten uit het ziekenhuis ben je heel onzeker. Dan heb je een houvast, dat iemand toch nog met je meekijkt’’. In de app staat tal van informatie over het leven met de aandoening, handvatten, tips en adviezen; in tekst en video. Dit draagt bij aan ziekte-inzicht en zelfhulp; dit noemen we “ziektemanagement”.
Een belangrijk speerpunt van het Digitaal Gezondheidscentrum is dat het over meer gaat dan ziekte. “Mensen worden begeleid door een verpleegkundig telecoach en een app, die meer doen dan alleen metingen beoordelen en informatie geven. Verpleegkundig telecoaches voeren ook gezondheidsgesprekken, vanuit het gedachtegoed van Positieve Gezondheid. Daarbij bepaalt de patiënt waar het gesprek over gaat en waarbij hij of zij geholpen wil worden. Het gaat dan bijvoorbeeld over vrijetijdsbesteding, hulpmiddelen in huis of andere manieren om met je ziekte om te gaan. “Ik zie heel veel mogelijkheden op dat gebied,” vertelt Stijntje. “Veel onderzoeken laten immers zien dat niet alleen fysieke symptomen van een chronische aandoening de kwaliteit van leven en welzijn beïnvloeden, maar ook mentale en sociale factoren en leefstijl. Alles hangt met elkaar samen. Door zo breed te kijken ondersteunen we de patiënt effectiever en dragen we bij aan het voorkómen van ziekte-progressie.”
Nauwe samenwerking voor welzijn en vitaliteit
Door breder te kijken dan alleen de ziekte, is er tegelijkertijd ook ruimte voor preventie. “De gedachte daarachter is dat jij meer bent dan alleen de ziekte waarvoor je bij het ziekenhuis komt. Het gaat om het grip krijgen op de verschillende uitdagingen die invloed hebben op iemands gezondheid. Als artsen weten we allemaal hoe belangrijk preventieve geneeskunde is. Maar we worstelen met hoe we dat vormgeven in de spreekkamer, want het systeem is daar niet op ingericht. De verpleegkundig telecoach speelt een belangrijke rol in het veranderen hiervan”, vertelt Stijntje. Verpleegkundig telecoach Daniëlla Tjipjes vertelt: “Ik kan hier mijn verpleegkundig ei kwijt. Ik mag meedenken over nieuwe dingen en pionieren. We leven in een wereld waarin alles steeds digitaler wordt en daar gaan we in mee. Dat vind ik leuk om te doen.”
Samenwerking met zorg- en welzijnspartners in de regio is cruciaal, gesteund door de zorgverzekeraars zoals Zilveren Kruis. Vanuit het medisch domein betreft het een samenwerking tussen zorgaanbieders het Rode Kruis Ziekenhuis, ViVa! Zorggroep, Huisartsen Zuid- en Midden-Kennemerland en Heliomare. In de toekomst breidt dit waarschijnlijk ook uit naar zorgorganisaties in de omliggende regio’s.
Vanuit het sociaal domein hebben het sociaal team Beverwijk, de buurtsportcoach en de Vitale Huiskamer nu een plek in het Digitaal Gezondheidscentrum. Misschien heeft iemand behoefte aan gezelligheid en is een wandelclub of een activiteit in het buurthuis een oplossing. Iemand anders heeft misschien baat bij schuldhulpverlening, want we weten dat schulden een sterk negatief effect hebben op je gezondheid. Het Digitaal Gezondheidscentrum kan verwijzen naar voorzieningen in de buurt. De ambitie is om deze groep partners te laten toenemen. Daarmee is dit echt van de hele regio en zien we de mensen echt als mensen en niet als patiënten.
Inspelen op toenemende zorgvraag
Dat deze innovatie nodig is, dat staat volgens Stijntje vast. Er moet iets veranderen vanwege de toenemende zorgvraag. Het Digitaal Gezondheidscentrum draagt bij aan effectievere zorg, door breder te kijken dan alleen de symptomen van de ziekte, en te automatiseren waar kan.
Aan de kant van de patiënt draagt het bij aan grotere regie op de gezondheid. Als het gaat om zorgvraag, is een effect van de begeleiding bijvoorbeeld dat er minder afspraken in het ziekenhuis nodig zijn. Als een afspraak toch nodig is, dan kunnen we afspraken beter timen en van de spreekkamer verplaatsen naar de huiskamer dankzij videobellen. “Videobellen gaat misschien maar een paar minuten sneller dan wanneer iemand langskomt, maar als ik bij genoeg patiënten een paar minuten win, kan ik weer een nieuwe patiënt extra spreken die dag. En als ik met iemand videobel, heb ik nu al het hoofdpijndagboek gezien in de voorbereiding. Dat scheelt tijd. Bovendien kan ik een afspraak uitstellen als we zien dat het goed gaat. Zo ontstaat er ruimte voor mensen met wie het slecht gaat, want die wil ik juist (eerder) spreken.”
Patiënt ervaringen in het Digitaal Gezondheidscentrum
De patiënten zijn enthousiast over het Digitaal Gezondheidscentrum, vertelt Stijntje. “Een hoofdpijndagboek geeft inzicht en zorgt voor vrijheid. Het lukt mensen goed om dat dagboek in te vullen. Het helpt mensen ook om inzicht te krijgen in zaken waar ze zelf invloed op hebben, en wat het effect is van medicatie die ze nemen. Als jij snapt wat er gebeurt met je hoofdpijn, dan kun je beter sturen op wat voor jou belangrijk is. Daar komt bij dat mensen vaak maar een deel van de informatie onthouden nadat ik ze heb gesproken. Dankzij het Digitaal Gezondheidscentrum kan ik mensen wijzen op informatie in de app zodat ze het kunnen nalezen, dat is ook fijn.”
Patiënt Nicolet vertelt: “Als ik twee keer per jaar naar het ziekenhuis moet heb ik op dat moment misschien helemaal geen last. Maar nu ziet de verpleegkundige me op het moment dat ik me niet goed voel. Want als ik me wel goed voel hoeft ze me niet te bellen. Ik voel me nu zekerder. Ik ben niet meer bang. Door deze begeleiding heb ik de ziekte onder controle gekregen en dat heeft mee heel veel gebracht.”
Zorgpaden in het Digitaal Gezondheidscentrum
Sinds juni 2023 worden patiënten met COPD, hoofdpijn en hartfalen vanuit de tweede lijn ondersteund in het centrum. In december komen daar weer drie aandoeningen bij. Patiënten kunnen zich via hun arts of verpleegkundige aanmelden voor het Digitaal Gezondheidscentrum.
Vanaf 2024 gaan de tweedelijns zorgpaden uitbreiden naar geïntegreerde, transmurale zorgpaden. Zo werken we toe naar een patiënt-centrale aanpak, met meer efficiëntie en afstemming op eenzelfde patiënt; dit leidt tot overzicht en rust bij een patiënt en bespaart tijd en geld. De patiënt zal geen barrières ervaren tussen de verschillende zorgaanbieders, maar heeft te maken met één digitale toegang of aanspreekpunt. Een tweede belangrijke ontwikkeling is de uitbreiding van het aantal partners. Er zijn gesprekken met fysiotherapeuten, GGZ, diëtisten, diverse eerstelijns therapeuten en aanbieders binnen het sociaal domein en welzijnsorganisaties.
