Wat is de meerwaarde van een gesprek met een geestelijk verzorger? Laatst hoorde ik onbedoeld een paar patiënten op zaal hierover met elkaar in gesprek. Eerlijk gezegd was de teneur niet alleen positief. Uiteindelijk moet je het allemaal zelf doen en werd het praatje met de geestelijk verzorger als ‘kletspraatje’ ervaren. Oei, oei, dat werpt je als geestelijk verzorger even terug op je taak. Wat is onze meerwaarde eigenlijk? Die is niet op voorhand voor iedereen duidelijk.

Als ik als geestelijk verzorger op enig moment besluit een patiënt te gaan bezoeken voel ik dan ook altijd een zekere schroom als ik de zaal binnenstap en mezelf voorstel. Je bent weliswaar gevraagd, meestal door een arts of een verpleegkundige, maar of de patiënt er ook echt op zit te wachten weet je nog niet zeker. En anders dan bij andere zorgverleners heeft de geestelijk verzorger geen medisch thema dat onderwerp van gesprek is. Je hebt dus geen duidelijke ‘binnenkomer’. En daar sta je dan aan dat bed. Vaak is er allerlei bedrijvigheid op zaal en zijn er andere patiënten of zorgverleners die mee kunnen luisteren.  “Goedemiddag, ik ben Jeanine Geijtenbeek, geestelijk verzorger. Staat u open voor een gesprek en komt het nu uit?”. Meestal komt het uit, soms zeggen mensen: “dank u, ik ben niet gelovig”, waarop we als geestelijk verzorgers haastig zeggen: “nee, nee hoor, u hoeft niet gelovig te zijn’. Maar het is altijd een beetje spannend of er ruimte is voor een gesprek en of het tot een echt gesprek komt en welke richting het gesprek opgaat. Het is aftasten en meebewegen en aanvoelen of meer intieme vragen op zijn plaats of juist ongepast zijn.

Ondanks deze strubbelingen vind ik dat ik een prachtig en waardevol vak heb. Juist omdat het zo’n totaal andere invalshoek heeft dan die van medische diagnoses en behandelingen of dagelijkse verzorging. In een gesprek kan je langer stil staan bij de zorgen van de patiënt, de angsten, het gebrek aan veerkracht. Soms blik je samen met de patiënt terug op zijn of haar leven. Soms probeer je gebeurtenissen op een rijtje te krijgen en mensen of periodes van labels te voorzien: ‘dat was een moeilijke tijd waarin u zaken moest loslaten’ of ‘die heeft veel voor u gedaan’ of ‘daar heeft u veel voor betekend’. Op die manier wordt het leven niet alleen geordend, maar ook van een betekenis voorzien.

Dat kan mensen opeens met een ander gevoel naar hun eigen leven laten kijken. Een gesprek kan de patiënt soms onbewust weer meer veerkracht geven en het gevoel dat het leven ondanks moeilijkheden betekenisvol is. Soms gaat het over de relatie tot het eigen lichaam en help je patiënten te reflecteren om wat lichaamsdelen hebben betekend. Gedachten over spiritualiteit en geloof passeren vaak de revue. ‘Contrastervaringen’ worden gedeeld, dat zijn ervaringen die het gewone leven overstijgen en iets van een mysterie in zich hebben. Niet zelden vertellen patiënten mij bijzondere spirituele ervaringen die ze eigenlijk met weinig mensen delen. En bij ernstige diagnoses gaat het ook over de eindigheid van het leven die enerzijds beangstigend kan zijn, maar anderzijds ook het leven zo waardevol maakt.

Kortom gesprekken tussen geestelijk verzorgen en patiënt zijn vaak waardevolle gesprekken over wezenlijke zaken en het is heel fijn dat in Nederland het wettelijk is vastgelegd dat patiënten recht hebben op geestelijke verzorging. De mens is meer dan alleen biologie, meer dan alleen het lichaam. En alles wat de patiënt bezig houdt is van belang. Voor de geestelijk verzorger bestaan er geen zeurpieten, slachtofferrollen, dramaqueens etc. De patiënt volstrekt serieus nemen in de situatie waarin hij of zij zich bevindt is het uitgangspunt. Soms betekent het gewoon een kletspraatje, soms zijn het unieke gesprekken die niet dagelijks gevoerd worden.

Jeanine Geijtenbeek
Geestelijke verzorger

Meer ervaringsverhalen